Towarowa Giełda Energii (TGE)
Definicja
Towarowa Giełda Energii S.A. (TGE) jest jedyną w Polsce giełdą towarową uprawnioną do prowadzenia rynku regulowanego na podstawie przepisów m.in. ustawy o giełdach towarowych. Giełda została założona w 1999 roku i ma swoją siedzibę w Warszawie. Jej celem jest umożliwienie producentom i sprzedawcom energii elektrycznej oraz gazowej skutecznego handlu i zabezpieczania ryzyka związanego z fluktuacjami cen na rynku energii. Jako instytucja z ponad 20-letnim doświadczeniem, wspiera rozwój polskiej gospodarki, oferując innowacyjne rozwiązania dla branży energetycznej nie tylko w skali kraju, ale także mając na uwadze postępującą integrację rynku europejskiego. Prowadzone przez spółkę działania w zakresie obrotu na rynkach, takich jak gazu ziemnego, energii elektrycznej, uprawnień do emisji CO2 i praw majątkowych, a od 2020 r. także rynek produktów rolno-spożywczych, nadzoruje polska Komisja Nadzoru Finansowego.
Jak powstała Towarowa Giełda Energii i czym się zajmuje?
Powstanie Towarowej Giełdy Energii S.A. w grudniu 1999 roku na podstawie ustawy o gospodarce energią elektryczną, która wprowadzała obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie, towarzyszyło procesowi liberalizacji rynków energii. Głównym inicjatorem powstania TGE był rząd Polski, który chciał wprowadzić mechanizmy rynkowe do sektora energetycznego. TGE została założona przez grupę 15 instytucji finansowych, w tym banków, towarzystw ubezpieczeniowych i innych instytucji związanych z rynkiem kapitałowym. W ciągu pierwszych kilku lat działalności giełda skupiała się głównie na obrocie energią elektryczną, ale w kolejnych latach jej działalność rozszerzono na inne instrumenty finansowe związane z sektorem energetycznym, takie jak gaz czy certyfikaty pochodzenia.
Towarowa Giełda Energii od początku swojego istnienia rozbudowuje i ulepsza swoją ofertę w ramach organizacji handlu przy zachowaniu najwyższych standardów, dbając tym samym o zaufanie uczestników rynku energii. W celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu, działalność giełdy energii jest stale monitorowana przez Komisję Nadzoru Finansowego (dawniej Komisja Papierów Wartościowych i Giełd). Dodatkowo reputację spółki wzmacnia fakt, że od 2003 roku jest ona pierwszą i jedyną giełdą upoważnioną przez Komisję do prowadzenia giełdy towarowej w Polsce. Ze względu na tę wyjątkowość wymagane jest spektrum środków bezpieczeństwa, które m.in. gwarantują wykluczenie wszelkich nieuprawnionych działań uczestników rynku energii elektrycznej, takich jak manipulacje czy oszustwa.
Nowoczesne rozwiązania są elementem filozofii korporacyjnej TGE. Dzięki temu oraz istnieniu odpowiedniej infrastruktury informatycznej w 2005 roku TGE była w stanie stworzyć rejestr gwarancji pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii oraz w 2007 roku również z kogeneracji. Ponadto dzięki utworzeniu Rynku Praw Majątkowych powstała możliwość obrotu prawami majątkowymi wynikającymi z gwarancji pochodzenia.
W 2008 roku TGE utworzyła Rynek Terminowy Towarowy. Była to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie uczestników rynku na możliwość zawierania kontraktów terminowych, które umożliwiałyby zabezpieczenie przed fluktuacjami cen energii i innymi ryzykami rynkowymi. Na początku TGE wprowadziła rynek terminowy tylko dla kontraktów na energię elektryczną, ale w kolejnych latach oferta została rozszerzona o kontrakty terminowe na gaz oraz certyfikaty pochodzenia. Rynek Terminowy Towarowy energii elektrycznej umożliwia zawieranie transakcji na fizyczne dostawy energii w dłuższym okresie czasu. Dzięki odniesieniu do cen kształtowanych na Rynku Terminowym Produktów Energetycznych duzi odbiorcy i sprzedawcy energii mają możliwość lepszego prognozowania cen i optymalizacji kosztów zakupu oraz sprzedaży, co umożliwia im bardziej skuteczne zarządzanie ryzykiem i planowanie swoich działań na dłuższy okres czasu.
Polska Towarowa Gięłda Energii stała się dynamiczną spółką o wystarczającej płynności finansowej. Na przykład w 2010 roku środki te zostały wykorzystane do połączenia rynków szwedzkiego i polskiego (SwePol Link) poprzez mechanizm market coupling. Ponadto dwa lata później spółka wprowadziła Rynek Dnia Następnego dla gazu ziemnego i rynek terminowy. Oprócz tego w 2014 roku nastąpiło wprowadzenie Rynku Dnia Bieżącego dla gazu ziemnego. Ten postępowy rozwój na polskim rynku energii elektrycznej stworzył podstawy do uruchomienia giełdy gazu.
Od 2012 roku do ubiegłego 2022 roku miały miejsce kolejne ważne inicjatywy w ramach spółki TGE. Doprowadziły one do korzystnych zmian nie tylko dla samej giełdy energii, ale także dla uczestników rynku energii. Przy tym istotne znaczenie miało wprowadzenie dwóch nowych indeksów miesięcznych (TGeONSHOREm i TGePVm) dla sektora energii odnawialnej we wrześniu 2022r. Miesięczne indeksy opierają się na wystandaryzowanych profilach wytwarzania energii elektrycznej z wiatru na lądzie i fotowoltaiki w Polsce. Indeksy są publikowane na stronie TGE i są dostępne do wglądu i pobrania w części "Indeksy miesięczne".
Jakie są cele i zadania Towarowej Giełdy Energii?
Towarowa Giełda Energii S.A. pełni ważną rolę w ramach państwowej polityki bezpieczeństwa energetycznego w Polsce. Giełda umożliwia skuteczny handel energią elektryczną i gazem między producentami i sprzedawcami energii. Dzięki TGE uczestnicy rynku mogą sprzedawać i kupować energię elektryczną oraz gaz po aktualnych rynkowych cenach. TGE tworzy również środowisko umożliwiające zabezpieczanie ryzyka związanego z fluktuacjami cen na rynku energii. Dla uczestników rynku, takich jak producenci czy sprzedawcy energii, spółka umożliwia zawieranie kontraktów terminowych, dzięki którym mogą zabezpieczyć się przed spadkiem lub wzrostem cen energii. Ponadto nadzoruje rynki energii elektrycznej i gazu ziemnego, które służą do wyznaczania cen referencyjnych dla paliw. Dodatkowo, TGE umożliwia handel instrumentami finansowymi związanymi z produkcją energii ze źródeł odnawialnych, czyli certyfikatami pochodzenia, które potwierdzają, że dana ilość energii została wyprodukowana ze źródeł odnawialnych, co stymuluje rozwój zielonej energii. Kolejnym ważnym zadaniem TGE jest gwarantowanie funkcjonowania rynków towarowych i finansowych według standardów zgodnych z wytycznymi Unii Europejskiej. To znaczy, że ceny surowców (gazu, energii elektrycznej) są ustalane transparentnie przez spółkę, która dodatkowo zajmuje się rozliczeniem stron transakcji, a także regularnie publikuje informacje na temat rynku energii elektrycznej. Dzięki zapewnieniu wysokich standardów i zaufaniu uczestników rynku, TGE jest najważniejszą platformą obrotu gazem i energią elektryczną.
Dowiedz się więcej
Giełda TGE jako wiodąca w regionie Europy Środkowo-Wschodniej pod względem oferty handlowej i płynnościowej zapewnia usługi realizowane przy pomocy zaawansowanej technologii. Współpracuje także z innymi instytucjami i organizacjami z sektora energetycznego, takimi jak operatorzy systemów przesyłowych czy regulatorzy rynku, w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa na rynku energii. Dzięki tym cechom spółka odgrywa ważną rolę w polskim sektorze energetycznym, kształtując wraz z operatorami systemów przesyłowych wewnętrzny rynek gazu, paliw płynnych i energii elektrycznej. Celem jest m.in. aktywne działanie na rzecz budowy europejskiego wewnętrznego rynku gazu i energii elektrycznej, a także stymulowanie rozwoju polskiej gospodarki, co ma być realizowane poprzez różnorodną ofertę produktów dla rynków finansowych i towarowych, które są ściśle powiązane z kluczowymi sektorami.
Oświadczenie: Next Kraftwerke nie ponosi żadnej odpowiedzialności za kompletność, dokładność i aktualność przedstawionych informacji. Niniejszy artykuł służy wyłącznie celom informacyjnym i nie zastępuje indywidualnej porady prawnej.
