Czym są nowe indeksy dla sektora OZE?

Jaką funkcję pełnią indeksy?

Grzegorz Żarski, Doradca Zarządu TGE, zwraca uwagę, że nowe indeksy będą m.in. dostarczać informacji o wpływie generacji fotowoltaicznej czy wiatrowej na ceny spotowe energii elektrycznej oraz oferować możliwość porównania wyceny rynkowej generacji OZE ze źródłami konwencjonalnymi. Ponadto, informacje te mogą być przydatne do oceny inwestycji w energetykę odnawialną. Oprócz indeksów TGePVm oraz TGeONSHOREm Giełda publikuje indeksy takie jak TGeBASEm, który przedstawia cenę energii elektrycznej dla miesiąca dostawy, obliczaną jako prosta średnia arytmetyczna ze średnich ważonych wolumenem obrotu cen godzinowych, przy uwzględnieniu tylko transakcji zawartych na instrumentach godzinowych RDN, a także TGeBASE_Wavg, który odpowiada średniej miesięcznej cenie na RDN ważonej wolumenem obrotu i stanowi wyznacznik przeciętnej ceny energii elektrycznej zakontraktowanej na tym rynku w danym miesiącu, przez co służy do kalkulacji łącznej wartości tej energii. Dzięki utworzeniu indeksu TGeBASE_WAvg wartość ta uzyska swoją precyzyjną definicję i krótką nazwę, co przełoży się na możliwość łatwiejszego odwoływania się do niej.

Jakie są cele związane z wprowadzeniem nowych indeksów?

Zdaniem Towarowej Giełdy Energii i inicjatorów nowych indeksów, celem wprowadzenia nowych indeksów jest dostarczenie bardziej precyzyjnych, dostępnych publicznie danych cenowych dla energii elektrycznej pochodzącej z OZE oraz wspieranie rozwoju rynku OZE w Polsce w związku z transformacją sektora energetycznego. Dodatkowo, te wskaźniki mają za zadanie zwiększenie dostępności informacji na temat cen energii elektrycznej generowanej z wiatru na lądzie i fotowoltaiki w Polsce. Nowe indeksy zapewnią bardziej szczegółowe dane, które będą dostępne na bieżąco uczestnikom rynku. Publikowanie indeksów co miesiąc umożliwi porównywanie danych cen energii elektrycznej z różnych okresów czasu, co pozwoli na analizę zmian cenowych i trendów w sektorze OZE. Inicjatorzy podkreślali też, że wprowadzenie indeksów cenowych dla energii elektrycznej z wiatru na lądzie i fotowoltaiki to pierwszy krok w kierunku ułatwienia zawierania kontraktów cPPA (kontrakty na zakup energii od producentów OZE). Ma to pomóc w rozwoju rynku OZE w Polsce, co jest związane z transformacją sektora energetycznego i zwiększającym się udziałem źródeł odnawialnych. W dłuższej perspektywie, Towarowa Giełda Energii mogłaby opracować metodę standaryzowania kontraktów cPPA, co mogłoby umożliwić ich obieg na rynku giełdowym. To z kolei może przyczynić się do bardziej stabilnego i rozwiniętego rynku OZE w Polsce.  

Na stronie TGE  zostały opublikowane trzy nowe indeksy, dotyczące energetyki pochodzącej ze żródeł odnawialnych. Pierwszy indeks TGeONSHOREm został wprowadzony dla energetyki wiatrowej, drugi indeks TGePVm dla energii fotowoltaicznej, a trzeci indeks, tzw. średni indeks miesięczny, który towarzyszy wymienionym dwum indeksom, działa jako wskaźnik podsumuwujący całość dzialaności członków na giełdzie w okresie całego miesiąca na rynku spotowym. Publikacja nowych indeksów nie była ostatnim działaniem TGE. Spółka nadal stoi przed szeregiem wyzwań wynikających z zaleceń raportu opublikowanego przez TGE w roku 2021  wraz z Stowarzyszeniem Energetyki Wiatrowej. Wskazują one na kilka dodatkowych elementów, nad którymi zespół do spraw produktów giełdowych TGE będzie pracował dla sektora energii odnawialnej. Obejmują one m.in. wprowadzenie instrumentów finansowych dla sektora energetycznego umożliwiających zabezpieczenie cen w dłuższym okresie czasu w celu zabezpieczenia inwestycji w odnawialne źródła energii, a także stworzenie specjalnych instrumentów dla branży energetycznej na rynku spot lub terminowym giełdy energii oraz specjalnych zabezpieczeń dla przemysłu energetycznego. Zespół TGE wspólnie z ekspertami z środowiska energetycznego pracuje nad tymi rozwiązaniami, a także innymi, które pojawią się w międzyczasie i są oczekiwane przez rynek .

Jakie są potencjalne zastosowania nowych indeksów dla rozwoju oferty produktowej i informacyjnej TGE?

Patrząc na obecną sytuację na rynku energii elektrycznej można dostrzec conajmniej trzy sposoby wykorzystania nowych indeksów. Pierwsza możliwość to długoterminowe umowy zakupu energii elektrycznej typu Corporate PPA . W związku z tymi umowami wyobrażany jest scenariusz, w którym indeksy zielone mogłyby zastąpić dotychczas wykorzystywane indeksy w zakresie energii konwencjonalnej, które mogłyby być wykorzystane do rozliczania wirtualnych umów typu Corporate PPA. Drugi obszar to instrumenty finansowe bazujące na nowych zielonych indeksach, które mogłyby pozwolić zarówno wytwórcom i konsumentom energii elektrycznej na zabezpieczanie nieporządanego chociażby ryzyka profilu związanego z wytwarzaniem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Natomiast trzecia kwestia to system aukcyjny.  W tym zakresie możliwy jest scenariusz, w którym docelowo nowe indeksy publikowane przez TGE zastąpiłyby dotychczas wykorzystywane na potrzeby systemu aukcyjnego indeks dzienny TGE Base .

To bardzo ważny krok z perspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii, szczególnie wiatru i słońca, ponieważ wprowadzony przez Giełdę indeks wyceny pozwoli na lepszą i na dokładniejszą oraz precyzyjną wycenę produkcji ze źródeł zmiennych, jakimi są wiatr i słońce. Zdaniem Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej de fakto oznacza to, że taki indeks będzie przyczyną do większego rozwoju korporacyjnych umów sprzedaży na energię elektryczną pomiędzy wytwórcami a bezpośrednio odbiorcami energii elektrycznej. Wraz z wprowadzeniem indeksu został również wprowadzony istny tzw. Benchmark, czyli punkt odniesienia, który pozwoli na dokładniejszą wycenę energii elektrycznej produkowanej w źródłach energii elektrycznej oraz lepszą wycenę zmiennych profili, zupełnie innych dla energii wiatrowej i słonecznej w danych porach roku, a tym samym pozwoli obu stronom transakcji na szybsze jej procedowanie i być może zwiększenie ich w systemie energetycznym w kolejnych miesiącach i latach. 

Publikacja indeksów giełdowych TGE dotyczących odnawialnych źródeł energii stanowi początek drogi we właściwym kierunku. Branża OZE podejmuje kroki do tego, aby przygotować odpowiednie instrumenty finansowe dla zabezpieczenia inwestycji w nowe odnawialne źródła energii za pomocą właśnie instrumentów zarówno używanych i przygotowywanych przez TGE. Spółka dzisiaj dysponuje zapleczem, które zawiera szereg zabezpieczeń i narzędzi, a co ważniejsze, służą one jako idealne środowisko do tego, żeby przygotować polski system elektroenergetyczny na dużą rewolucję związaną z transformacją energetyczną i pojawianiem się znaczących odnawialnych źródeł energii. Kolejnym ważnym elementem są to gwarancje dla nowych inwestycji, które umożliwiają szerokie pojawienie się instrumentów korporacyjnych umów sprzedaży energii elektrycznej. Podsumowując, nie należy zapominać też o linii bezpośredniej, która jest konieczna do tego, aby właśnie korporacyjne umowy mogły się rozwijać w sposób płynny i istotny dla polskiego rynku energii .

Co dalej? Jak wygląda przyszłość indeksów w sektorze energetycznym?

Podczas przedstawiania nowych indeksów kilkakrotnie zaznaczano, że należy je rozpatrywać w kontekście aktualnej sytuacji geopolitycznej i trwającej transformacji energetycznej. Maciej Małachowski, Dyrektor w Grupie Energetycznej PwC podkreslił, że branża energetyczna znajduje się w istotnym okresie, w którym zarówno europejskie, jak i krajowe środowisko energetyczne ulegają reorganizacji. Przyszłość indeksów jest wciąż kwestią otwartą. Czas pokaże, jaki zakres zastosowań będą one miały do dyspozycji. Poza wspomnianymi już umowami typu Corporate PPA, oczekiwany jest wzrost świadomej działalności na rynku odnawialnych źródeł energii. Jest to szczególnie ważne, ponieważ producenci energii odnawialnej nie zawsze posiadają wystarczającego zrozumienia rynku, szczególnie w przypadku instalacji o mocy do 1 MW. Patrząc w przyszłość i możliwe zastosowania indeksów, sektor energetyczny nawiązuje do systemu aukcyjnego opartego obecnie na dziennych indeksach TGeBase. W związku z tym nie są oczekiwane żadne przeciwności, aby w przyszłości indeksy te zostały wymienione na nowe, biorące pod uwagę profil ryzyka źródeł OZE. Będzie to wymagało czasu i odpowiednich rozwiązań ustawodawczych, natomiast jest to cel możliwy i osiągalny .