Co to jest Market Coupling?

Początki łączenia rynków sięgają 2006 r., gdy doszło do pierwszej międzynarodowej fuzji: Belgia, Francja i Holandia połączyły swoje rynki dnia następnego w celu optymalnego wykorzystania transgranicznych zdolności przesyłowych energii elektrycznej i zwiększenia płynności rynku. Niezbędne warunki zostały określone w rozporządzeniu WE nr 1228 z 2003 r. oraz w dyrektywie WE 2006/108/WE z 2006 r. Następnie, Niemcy i Luksemburg dołączyły do trójstronnego połączenia rynków (Trilateral Market Coupling - TLC) w 2010 r. i tym samym proces łączenia rynków w Europie Zachodniej (CWE) został zakończony. Do tej pory jest to największe połączenie europejskich giełd energii elektrycznej i operatorów systemów przesyłowych (OSP), którzy są członkami organizacji ENTSO.

Wszelkie decyzje dotyczące współpracy pomiędzy połączonymi rynkami energii tych państw podejmowane są przez tzw. „Pięciostronne Forum Energetyczne", w którym zasiadają ministrowie energii tych krajów. Jego celem jest dążenie do dalszej integracji rynków energii elektrycznej i rozwoju wspólnych strategii gwarantujących bezpieczeństwo energetyczne w Europie Środkowo-Zachodniej.

Z kolei na południu Europy w 2007r. miało miejsce dwustronne połączenie rynku pomiędzy Portugalią i Hiszpanią (SWE). To połączenie rynku hiszpańskiego i portugalskieo umożliwiło rynkom dnia następnego w tych krajach rozwój w kierunku zintegrowanego rynku zwanego MIBEL oraz wspólnej giełdy energii elektrycznej OMIE. 

Jednocześnie, Skandynawia została połączona z zachodnioeuropejskim rynkiem energii elektrycznej przewodami podwodnymi: energia elektryczna przepływa od 2007 r. między Niemcami a Danią, a od 2011 r. między Holandią a Norwegią. Jednak ten system łączenia nie jest zbyt wydajny i dlatego został zaprojektowany jako rozwiązanie tymczasowe, jak sugeruje nazwa "Interim Tight Volume Coupling" - w skrócie ITVC. Dodatkowo, w 2012 roku zostało przekształcone połączenie stałoprądowege pomiędzy Polską a Szwecją w połączenie transgraniczne w pełni operatorskie. 

W 2013 roku Austria dołączyła do grupy CWE i zaczęła łączyć swój rynek z innymi rynkami energii elektrycznej w Europie Zachodniej. Ponadto „Pięciostronne Forum Energetyczne” postanowiło przyjąć Austrię jako pełnoprawnego członka, a Szwajcarię jako obserwatora.

Za pomocą wprowadzonego w 2010 r. systemu Price Coupling of Regions (PCR) kraje europejskie wdrożyły w 2014 r. ogólnopolski system market coupling obejmujący łącznie 15 krajów europejskich, w tym kraje bałtyckie, Wielką Brytanię i Polskę, a także CWE i kraje skandynawskie. Państwa SWE dołączyły do tego zjednoczonego rynku państw Europy Północno-Zachodniej (NWE), powiększając tym samym jego obszar o Portugalię i Hiszpanię.

Ostatnia poważna zmiana nastąpiła w 2015 r.: Włochy zbudowały połączenia transgraniczne z Francją, Austrią i Słowenią. W lipcu 2016 r. udało się połączyć rynki Austrii i Słowenii. W związku z tym obszar ten, znany również pod nazwą Multi Regional Coupling (MRC), obejmuje obecnie 19 krajów europejskich. W 85 % kraje te pokrywają większość europejskiego zużycia energii elektrycznej.

Price Coupling of Regions (PCR) uznaje się za istotny krok w kierunku utworzenia jednolitego rynku energii elektrycznej. Siedem europejskich giełd energii elektrycznej (APX-ENDEX, Belpex, EPEX SPOT, GME, Nord Pool Spot, OMIE i OTE) opracowało wspólny system ustalania cen. Wspólnym celem giełd energii elektrycznej jest jak najefektywniejsze wyznaczanie końcowych cen energii elektrycznej i efektywne wykorzystanie transgranicznych mocy przesyłowych.

PCR opiera się na trzech założeniach:

Pierwotnie transgraniczny handel energią elektryczną i konieczna alokacja zdolności przesyłowych stanowiły dwa odrębne rynki. Poprzez tzw. aukcje typu implicit, market coupling łączy uprzednio odrębne transakcje handlowe w zintegrowany rynek energii elektrycznej. Jak to dokładnie działa?

Wszyscy Operaorzy Systemów Przesyłowych (OSP) wysyłają swoje transgraniczne zdolności przesyłowe do Biura Market Coupling Office ((MCO)) - takiego jak dostawca usług współpracy operatorów systemów przesyłowych w zakresie bezpieczeństwa Transmission Security Cooperation (TSC). Jest to interfejs między OSP a giełdami energii elektrycznej. MCO centralnie i niezależnie reguluje wartości przepustowości połączeń. Pomiędzy OSP i MCO, zatwierdzanie wartości jest przeprowadzane na bieżąco w celu rejestrowania dokładnych transgranicznych zdolności przesyłowych. Dopiero wtedy MCO przekazuje wartości transgranicznych zdolności przesyłowych na wymianę energii elektrycznej pomiędzy poszczególnymi rynkami energii. Jednocześnie przedsiębiorstwa obrotu energią elektryczną składają swoje oferty. Rzeczywiste połączenie rynków jest następnie realizowane przez odpowiednie giełdy energii elektrycznej: rozliczają one podaż i popyt za pomocą algorytmu przyjętego przez wszystkich uczestników giełdy. 

System leżący u podstaw łączenia rynków opiera się zatem na kilku mechanizmach kontrolnych mających na celu zapewnienie maksymalnej niezawodności.